MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Madde bağımlılığı, vücudun bir ya da birden çok işlevini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bu maddelerden zarar görülmesine rağmen bu maddelerin kullanımının bırakılamamasıdır. Madde bağımlısı, her durum ve koşulda maddeyi almak için engellenemeyen bir arzu ve istek duyar. Madde kullanımına ara verdiğinde yoksunluk belirtileri yaşar. Zamanla madde kullanımını ve dozunu arttırır. Zamanının büyük bir dilimini madde arayarak geçer.
BAĞIMLILIK YAPICI MADDELER NELERDİR?
Çeşitli uyuşturucular
Uyarıcı ve hayal gördüren maddeler
Sigara
Alkollü içecekler
Reçete ile alınması gerektiği hâlde doktor kontrolü dışında kullanılan ilaçlar
Bazı yapıştırıcılar, tiner ve çakmak gazı gibi uçucu maddeler vb.
BİR KİŞİ NE ZAMAN BAĞIMLI SAYILIR?
Bir kişide, son 12 aylık dönemde, aşağıdaki belirtilerden en az üçü gözlemleniyorsa o kişi bağımlıdır.
Kullanılan madde miktarının, aynı etkiyi sağlamak amacıyla giderek arttırılması Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında fiziksel ve ruhsal yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması
Madde kullanımını denetlemek ya da bırakmak için gösterilen çabanın sürekli boşa çıkması Maddeyi sağlamak, kullanmak ya da bırakmak için çok fazla zaman harcanması
Sosyal, mesleki ve kişisel etkinliklerin madde kullanımı nedeni ile azaltılması ya da tamamen bırakılması
Fiziksel ya da ruhsal sorunlara yol açmasına rağmen madde kullanımına devam edilmesi
Kişinin tasarladığından daha fazla madde kullanması
BAĞIMLILIK NASIL TEDAVİ EDİLEBİLİR?
Kullanıcılar arasında bu hastalığın tedavisi olmadığı yolunda bir kanı yerleşmiştir. Oysa uyuşturucu madde kullanan kişiler tedavi olabilir. Özellikle tedavi ilkelerini yerine getiren kişilerde uyuşturucu maddeyi bırakmada temiz kalma davranışı çok yüksektir. Bunun yanı sıra temiz kalma davranışını gösteren kişileri bekleyen en büyük risk tekrar madde kullanımına başlamaktır. Kişi bu maddeleri bıraktıktan sonra, bir daha hiçbir zaman tekrar kullanmamalıdır. Bir kez kullanması, onun eski günlerine dönmesine ve yıkıcı sonuçlar yaşamasına neden olabilir.
TEDAVİNİN BAŞARISINDA 2 ÖNEMLİ ETKEN
1. Kişinin tedavi olmayı istemesi: Eğer kişi tedavi olmayı kendisi istemiyorsa kimse ona zorla bıraktırmayı başaramaz.
2. Kişinin maddeyi bırakmaya kendini hazır hissetmesi: Kişi maddeyi bıraktığı zaman alışkanlıklarını ve yaşadığı ortamı değiştirmek zorunda kalabilecektir. Kişinin tüm bunlara hazırlıklı olması gerekmektedir. Tedavi sonrası kişinin doğru bir sosyal çevre oluşturması, aile ilişkilerini daha verimli şekilde yaşaması ve yaşamının her karesini doğru etkinliklerle doldurması, temiz kalma davranışının devamlılığını olumlu yönde etkileyecektir.