Uyku nedir?
Uyku, günümüzün bir bölümünü kaplayan ve bu süreçte bilinçsiz olduğumuz, vücudumuzda bazı işleyişlerin yavaşladığı, bireyde hem zihin olarak hem beden olarak dinlenmiş hissettiren ve en önemlilerinden biri de gün içerisinde yaşanılan olayları belleğe kaydetmeye yardımcı olan bir süreçtir. Siegel 2009’da Nature Reviews Neuroscience dergisinde yazdığı bir makalede uyku ile ilgili şu cümleleri kullanmıştır: Uyku, aktif olmanın faydalı olmadığı zamanda enerji kullanımını azaltarak verimliliği artıran bir davranıştır. Buna örnek olarak da ayıların kışın yiyecek bulma olasılığının kıt oluşundan ötürü bu aylarda boşa enerji harcamamak adına kış uykusuna yattıklarından, insanların ise gündüz saatlerinden sonra kendilerini geceleri boş yere zorlayıp enerji kaybetmeden, sonraki güne verimli başlamamızı sağlayan araç olarak bahsetmektedir.
Uyku ve Öğrenme
Uyku, gün içerisinde öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesi açısından oldukça önemlidir. Bununla ilgili yapılan deneylerde bireylerin gün içerisinde öğrendikleri bilgiler sırasında beynin göstermiş olduğu işleyiş süreciyle, o bilgiyi öğrendikten sonra ki daldıkları uyku sırasında REM dediğimiz uyku evresinde beynin bu bilgileri tekrar ettiği görülmüştür.
DEC2 Mutasyonu ve Uyku ile İlişkisi
Bazı bireyler saatlerce uyudukları halde o uykunun yetmeyip yorgun hissettiğini söyler iken, bazı kişilerde tersi durum söz konusu olabilmektedir. Az uyudukları halde kendilerini yorgun veya uykulu hissetmeyip aksine oldukça dinç hisseden insanlar üzerinde yapılan bir araştırmada DEC2 adlı mutasyon tespit edilmiştir. Bu mutasyon fareler üzerinde de uygulandığında farelerin de olduğundan daha az uyuduğu görülmüştür. Aynı zamanda fareler üzerinde yapılan deneyde herhangi bir fiziksel ve bilişsel kayba sebebiyet vermediği de gözlenmiştir.
Yetirince Uyunulmadığında Neler Oluyor?
-Yapılan bir MR çalışmasında karar alma, sorun çözme ve beynin ön ve yan loblarında daha az faaliyet olduğu görülmüştür.
-Yapılan araştırmalarda, yeterince uyumayan insanların vücutlarında açlıkla bağlantılı olan grelin hormonunun yüksek düzeyde salgılanıp, obezite riskine yol açabileceği söylenmektedir.
-Beyin fonksiyonlarını etkileyip demansa yol açan sorunlarla bağlantılı olabileceği düşünülüp öte yandan zihinsel aktiveteyi de düşürdüğü bilinmektedir.
-Kalp hastalığı riski, kan şekeri, tip 2 diyabet, bağışıklık sistemini de etkilediği bilinmektedir. -Dikkatte ve yaratıcılıkta azalma da sayılabilecek etkiler arasındadır.
Kaliteli Bir Uyku İçin Neler Yapılailir?
- Gece uyumadan önce maruz kalınan elektronik ürünlerden ötürü mavi ışık melatonin üretimini baskılayıp uykuya dalmayı güçleştirdiği düşünülmektedir. Bu sebepten ötürü tv karşısında uyumamak, gece uyumadan önce elektronik cihazlara maruz kalmamak önerilmektedir.
-Uyumadan önce ağır yiyecekler tüketmemek
-Uyuyacağınız ortamın sessiz ve karanlık bir ortam olması uykuya dalmanız açısından kolaylık sağlayacaktır.
-Alkol ve Kafeinden kaçınıp, düzenli egzersiz yapımı kaliteli bir uyku geçirmenize yardımcı
olacaktır.